Koue Oorlog

Koue Oorlog
Bondgenote van die Sowjetunie en die Verenigde State in 1980.
Datum 1947–1991 Ligging Korea, Kuba, Berlyn, Viëtnam, Kambodja, Boedapest, Praag, Afghanistan, Angola Resultaat Oorwinning deur die Westerse Wêreld. Verbrokkeling van die Sowjetunie, Tsjeggo-Slowakye en Joego-Slawië. Hereniging van Duitsland en Unie van Jemen. Onafhanklikheid van Eritrea. Dekolonisasie van Afrika.
Strydende partye
Kapitalisme  NAVO  Europese Unie  Verenigde State  Verenigde Koninkryk  Frankryk  Wes-Duitsland  Japan  Italië  Portugal  Spanje  RoC (Taiwan)  Suid-Korea  Thailand  Australië  Kanada  Nieu-Seeland  Suid-Afrika  Suid-Viëtnam  Indonesië  Maleisië  Filippyne  Singapoer  Griekeland  Turkye  Denemarke  Ysland  Noorweë  Nederland  België  Luxemburg  Israel  Argentinië  Brasilië  Chili (1947–1970, 1973–1991)  Colombia  Meksiko  Noord-Jemen  Pakistan  Saoedi-Arabië  Oman  Marokko  Papoea-Nieu-Guinee  Kenia  Demokratiese Republiek van die Kongo  Egipte (1947–1952, 1977–1991)  Grenada (1947–1976, 1983–1991)  Jamaika (1947–1972)	Kommunisme/Sosialisme  Warskouverdragslande  Comecon  Sowjetunie  Rooi China  Mongolië  Duitse Demokratiese Republiek  Pole  Tsjeggo-Slowakye  Hongarye  Roemenië  Bulgarye  Albanië  Chili (1970–1973)  Kuba  Noord-Korea  Noord-Viëtnam  Laos  Kambodja  Afghanistan  Irak  Sirië  Suid-Jemen  Angola  Ethiopië  Madagaskar  Mosambiek  Republiek van die Kongo  Somalië  Libië  Algerië  Egipte (1952–1977)  Soedan  Sri Lanka  India  Tanzania  Bangladesj  Arabiese Demokratiese Republiek Sahara  Palestina  Nicaragua  Birma (1948–1988)  MRR uit Grenada (1976–1983)  Jamaika (1972–1991)  Kenia  Kaap Verde  Guinee-Bissau
Aanvoerders
Kapitaliste  Harry S. Truman  Dwight Eisenhower  John F. Kennedy  Lyndon B. Johnson  Richard Nixon  Gerald Ford  Jimmy Carter  Ronald Reagan  George H. W. Bush  Elizabeth II  Winston Churchill  Clement Attlee  Anthony Eden  Harold Macmillan  Alec Douglas-Home  Harold Wilson  Edward Heath  James Callaghan  Margaret Thatcher  Charles de Gaulle  Georges Pompidou  Valéry Giscard d'Estaing  François Mitterrand  Jacques Chirac  Konrad Adenauer  Ludwig Erhard  Kurt Georg Kiesinger  Willy Brandt  Helmut Schmidt  Helmut Kohl  Hirohito  Francisco Franco  Juan Carlos I  Chiang Kai-shek  Nguyễn Văn Thiệu  Paul  Konstantyn II  Frederik IX  Margrethe II  Olav V  Juliana  Beatrix  Baudouin  Charlotte  Jean  Rama IX  Augusto Pinochet	Kommuniste/Sosialiste  Josef Stalin  Nikita Chroesjtsjof  Leonid Brezjnef  Joeri Andropof  Konstantin Tsjernenko  Michail Gorbatsjof  Mao Zedong  Jumdschaagiin Tsedenbal  Erich Honecker  Wojciech Jaruzelski  Gustáv Husák  János Kádár  Nicolae Ceaușescu  Todor Zjifkof  Josip Broz Tito  Enver Hoxha  Nur Muhammad Taraki  Fidel Castro  Kim Il-sung  Ho Chi Minh  Souphanouvong  Pol Pot  Salvador Allende  Ne Win  Daniel Ortega  Ahmed Ben Bella  Abdul Fattah Ismail  Saddam Hoesein  Gamal Abdel Nasser  Hafez al-Assad  Moeammar al-Ghaddafi  Mengistu Haile Mariam  Denis Sassou Nguesso  Julius Nyerere  Samora Machel  Siad Barre  Omar al-Bashir  Agostinho Neto

Die Koue Oorlog (Russies: холо́дная война́, cholodnaja woina, Engels: Cold War; 1947–1991) was ’n langdurige toestand van politieke konflik, militêre spanning en ekonomiese mededinging wat ná die Tweede Wêreldoorlog (1939–1945) hoofsaaklik tussen die Sowjetunie en sy satellietstate aan die een kant en die Westerse wêreld, veral die Verenigde State, aan die ander kant ontstaan het. Hoewel die twee belangrikste magte amptelik nooit regstreeks gebots het nie, het die konflik gelei tot militêre bondgenootskappe, die strategiese ontplooiing van wapens, uitgebreide hulp aan swakker lande, spioenasie, propaganda, ’n wapenwedloop, mededinging op internasionale sportgeleenthede en tegnologiese mededinging soos die ruimtewedloop.

Hoewel hulle in die Tweede Wêreldoorlog bondgenote teen die Spilmoondhede was, het die USSR en VSA verskil oor politieke filosofie en die samestelling van die wêreld ná die oorlog terwyl hulle die grootste deel van Europa beset het. Die Sowjetunie het die Oosblok geskep met die Oos-Europese lande wat hy beset het, sommige as sosialistiese Sowjetrepublieke geannekseer en ander satellietstate gemaak het. Van die laasgenoemde lande is later gekonsolideer as die Warskouverdragslande (1955–1991). As teenvoeter vir kommunisme het die VSA en sy bondgenote verenigings soos Navo gestig.

Die VSA het die Marshall-plan in werking gestel om Europa te help om vinniger te herstel ná die oorlog, maar die Sowjetunie wou die meeste Oosbloklande nie toelaat om deel te neem nie. Elders, soos in Latyns-Amerika en Suidoos-Asië, het die USSR kommunistiese rewolusies aangevuur en gesteun, en hy is deur verskeie Westerse lande en hul bondgenote teengestaan. Sommige lande het hulle by Navo en die Warskouverdrag geskaar, en ander het lid geword van die Beweging van Onverbonde Lande.

Tydens die Koue Oorlog was daar tydperke van relatiewe kalmte en ander van groot internasionale spanning, soos met die Berlynse Blokkade (1948–1949), Korea-oorlog (1950–1953), Berlynse Krisis van 1961, Viëtnamoorlog (1959–1975), Kubaanse missielkrisis (1962), Sowjetoorlog in Afghanistan (1979–1989) en Navo se Able Archer 83-oefeninge in November 1983. Albei kante het hulle tot détente gewend om politieke spanning te verlig en daarmee regstreekse militêre aanvalle te verhoed.

In die 1980's, onder Ronald Reagan, het die VSA diplomatieke, militêre en ekonomiese druk op die USSR verhoog in ’n tyd toe die land reeds ekonomiese stagnasie onder Leonid Brezjnef beleef het. In die laat 1980's het die Sowjet-president Michail Gorbatsjof die bevrydende hervormings perestroika ("herbouing, herstrukturering", 1987) en glasnost ("openheid", c. 1985) ingestel. Die Koue Oorlog het geëindig ná die verbrokkeling van die Sowjetunie in 1991, waarna die VSA die dominante militêre mag was en Rusland die grootste deel van die Sowjet-kernarsenaal besit het. Die Koue Oorlog en die gebeure in dié tyd het ’n groot impak op die moderne wêreld gehad.